Pluche wint het van breedgedragen coalitie

De gemeente Twenterand krijgt (hoogstwaarschijnlijk) een nieuwe coalitie bestaande uit de drie christelijke partijen en ook een ander college. In dit college zien we echter wel een aantal oude gezichten terug, dus is dat niet helemaal nieuw. Deze drie christelijke partijen hebben het de komende vier jaar dus voor het zeggen. Met 13 van de 23 zetels hebben ze een werkbare meerderheid maar het houdt natuurlijk ook niet echt over en 44% van de kiezers worden niet vertegenwoordigd.

De grootste partij van Twenterand valt buiten de boot, het is einde verhaal voor de zakencoalitie en ook geen rol meer voor de PvdA en de VVD. Terug in de tijd dus voor de gemeente Twenterand met een bewind van confessionelen. Hoe en waarom GBT buiten spel is komen te staan, daar heb ik al eerder wat over geschreven dus dat laat ik maar zo, maar over de opheffing van de zakencoalitie wil ik het nog wel even hebben. De zakencoalitie was een succes en alle betrokken partijen gaven in de verkiezingscampagne aan dat het goed zou zijn als hier op één of andere manier een vervolg aan kon worden gegeven. Helaas bleef van deze intenties tijdens de formatie slechts weinig over. Of ik teleurgesteld ben over deze ontwikkelingen, ja dat ben ik zeker maar wel om een heel andere reden dan u op het eerste gezicht misschien zou denken.

Na het uit elkaar spatten van de coalitie tussen GBT en CDA in 2012 hebben de andere partijen het initiatief genomen om met elkaar om de tafel te gaan zitten en zij hebben hierbij ook het CDA uitgenodigd. De kruik was gebarsten en de scherven lagen op tafel en deze partijen zijn hier omheen gaan zitten en zijn begonnen te kijken of de scherven gelijmd konden worden. De belangen voor Twenterand waren groot want er waren belangrijke besluiten te nemen.  In gezamenlijkheid is er een coalitieprogramma opgesteld en ook bij de invulling van het college zijn alle partijen vanaf het begin betrokken geweest en hebben hierover meegesproken. Het college is uiteindelijk gevormd zonder echt acht te slaan op de zetelverdeling van de partijen, want Ben Engberts is van SGP huize en deze partij was op dat moment de kleinste van alle deelnemende partijen en de CU was bijvoorbeeld in zetels 2 x zo groot dan de PvdA van Hidde Visser en toch werden zij beiden wethouder. De twee zittende CDA wethouders konden ook blijven zitten want anders werden de financiële consequenties (wachtgeld) wel heel erg groot. Deze zakencoalitie is een succes geweest en de VVD had vanaf het begin het goede gevoel, ondanks dat zij geen wethouder had geleverd, dat deze coalitie ook de coalitie van de VVD was. Het was ook een beetje ons kindje, wij hadden namelijk aan de wieg gestaan. Voor ons was een herhaling van dit proces dus zeker een optie.

Maar de praktijk is nu toch compleet anders. We zijn niet met een groot aantal partijen om tafel gaan zitten om vanaf de basis te bespreken hoe we, met als uitgangspunt het belang van Twenterand, een juiste invulling konden geven aan de verkiezingsuitslag, een coalitieprogramma en een collegesamenstelling. De drie christelijke partijen hadden elkaar al gevonden en hun piketpalen op voorhand al stevig in de grond geslagen. Wanneer dit besluit precies is gevallen weet ik niet want daar was ik niet bij, maar dat er voor 8 april 2014 al contacten zijn geweest wordt door de betrokken partijen zeker niet ontkend. Wij zijn dus helaas niet in staat geweest in een breder verband bijvoorbeeld over de kansen voor een mogelijke liberale fractiesamenwerking tussen VVD en D66 te spreken (voor de goede orde, deze combinatie is zelfs groter dan de SGP en zou deze fractie de derde partij van de coalitie hebben gemaakt) en er zijn geen mogelijkheden voor de PvdA geweest om aan te geven waarom variant zes (coalitie met de PvdA) zo’n slechte keuze nog niet was. Kortom zowel de PvdA als de VVD hadden serieus nagedacht over het verzoek van de drie partijen op welke wijze er invulling kon worden gegeven aan hun wensen maar zijn feitelijk niet in staat gesteld, hierover serieus met de drie C's van gedachten te wisselen. Collegedeelname was en bleef onbespreekbaar, in welke vorm dan ook. Of deze gesprekken uiteindelijk tot andere resultaten hadden geleid of niet  is voor mij totaal niet van belang het ging ons er om een zo breed mogelijk politiek draagvlak te kunnen formeren. Maar dan natuurlijk wel zonder voorwaarden vooraf.

Het gevoel van laten we samen aan de slag gaan en met elkaar kijken hoe we de komende jaren de problemen kunnen oplossen ontbrak bij mij nu dus volkomen. De echte zaken waren duidelijk al geregeld en een vierde partij kon wel aanschuiven of gedogen, zo werd op 16 april 2014 pijnlijk duidelijk, maar alleen volgens de voorwaarden van de drie C's. Een grappige uitdrukking, die ik heb overgenomen van onze voorzitter Jan Veerenhuis. De VVD moest van deze drie partijen zelf aangeven op welke wijze zij bereid was mee te doen met deze coalitie en heeft aangegeven dat het sneller en beter zou zijn als de drie zelf zouden aangeven wat zij zo'n vierde partij konden bieden. Maar dat was niet bespreekbaar of misschien had men er zelfs nog niet over nagedacht en vervolgens hebben we onze voorwaarden dus op papier gezet. Nu geven de drie partijen aan dat we onze hand overspeeld hebben gezien de uitslag van de verkiezingen. Vreemd verhaal , als je ons eerst zelf uitnodigt om toe te treden als vierde partij, we onze eigen voorwaarden moeten aangeven en bij voorbaat al weet dat er totaal geen onderhandelingsruimte geboden gaat worden. Volgens mij waren de verkiezingsuitslagen al op 19 maart 2014 bekend, ruim voordat we werden uitgenodigd. Maar de VVD was zeker vereerd met het verzoek, we hadden weliswaar geen zetel verloren maar wel wat stemmen minder gekregen, net zoals de ChristenUnie en GBT overigens.

De VVD wilde mede bestuursverantwoordelijkheid dragen waarbij portefeuilles en het percentage fte voor ons zeker bespreekbaar waren. Hier viel echter niet over te praten kwam er uiteindelijk, na vier besprekingen, uit. Het was “take it or leave it” werd ons duidelijk te verstaan gegeven. Op een vraag van de VVD hoeveel fte's men voor de wethoudersposities had ingeruimd werd aangegeven dat men de verkiezingsbelofte na zou komen, dus maximaal 3 fte. Toch leek tijdens het één na laatste gesprek of er plotseling toch nog wat mogelijk was, want de drie partijen gaven aan na te willen denken over een kleine uitbreiding van het aantal fte's voor de wethouders en dat zou dus perspectief moeten bieden voor bestuursverantwoordelijkheid voor een vierde partij.  Helaas bleek op 16 april 2014, dat men er weliswaar over had nagedacht en ja er was ruimte gevonden, maar de gevonden uitbreiding zou alleen de vier wethouders van de drie christelijke partijen zelf ten goede komen. (Huh?) Een wel heel verrassende uitspraak en volledig tegen de gewekte verwachtingen in. Deze partijen mogen nu zelf aan de kiezers gaan uitleggen waarom zij met drie partijen de verkiezingsbelofte over het aantal fte's gaan breken. Met drie partijen had men deze posities toch echt makkelijk binnen maximaal 3 fte kunnen en naar naar mijn mening ook moeten realiseren. Een uitbreiding van 3 naar 3.2 fte lijkt op het eerste gezicht niet zo fors, maar het is wel 7 % overschrijding en in geld uitgedrukt  toch best een heel bedrag. Benieuwd welke beloften er binnenkort nog meer zullen sneuvelen?  In een tijd waar we 2.5 miljoen moeten ombuigen is dit voor mij dus een heel verkeerd en volstrekt onnodig signaal, ik zie echt het belang voor onze inwoners hier totaal niet van in. Benieuwd naar de uitleg van de drie betrokken partijen.

Ik ben dus teleurgesteld in het feit dat de formule van de zakencoalitie (breedgedragen coalitie) zo snel overboord is gegooid. Ik had graag weer vanaf scratch met een groot aantal partijen om tafel gaan zitten om te kijken op welke wijze wij de komende vier jaar de grote problemen die er op ons afkomen het beste aan konden pakken. Deze formule heeft gewerkt en zou naar mijn vaste overtuiging ook de komende vier jaar gewerkt hebben. Er zijn echter andere keuzes gemaakt en dat is de politieke realiteit. Twenterand is hier kennelijk nog niet echt aan toe en het pluche en de te grote ego's hebben duidelijk een te grote rol gespeeld. Want als je blanco de gesprekken ingaat zijn de poppetjes natuurlijk nog niet verdeeld. Als je echter uitgaat van eigen kracht, vooraf roept dat je graag door wilt met een zakencoalitie en de belangen van Twenterand voor ogen hebt, was dat de weg die we met elkaar hadden moeten kiezen. Dus daar ligt dan ook vooral mijn teleurstelling en ook best wat frustratie.

Is dit de drie christelijke partijen te verwijten en kunnen we hier spreken van de arrogantie van de macht? Dat is mogelijk net iets te zwaar aangezet, de omstandigheden waren anders maar ook politici van christelijke partijen zijn natuurlijk net mensen en een kern van waarheid zit hier toch wel degelijk in.

Terug in de tijd?  Ja, dat is het zeker want een coalitie van louter christelijke partijen is wel heel erg confessioneel. Een gemiste kans voor Twenterand om met de tijd mee te gaan, dat is het naar mijn stellige overtuiging echter wel. Tot op dit moment ken ik geen enkele andere gemeente met een coalitie van uitsluitend christelijke partijen.

De VVD heeft dus niet getekend bij het kruisje en heeft de handen vrij om de komende vier jaar haar eigen politieke keuzes te maken. Natuurlijk gaan we deze coalitie, als voormalig zakenpartner, positief benaderen en volgen. Wij gaan geen oppositie voeren om de oppositie en zullen constructief maar natuurlijk wel kritisch de collegevoorstellen beoordelen. Er komen moeilijke tijden op ons af en Twenterand heeft behoefte aan duidelijkheid en daadkracht. De VVD zal hierin haar eigen verantwoordelijkheid nemen zonder last of ruggespraak. Voor de VVD moet je geloof en politiek gescheiden houden en dat zal de komende tijd in Twenterand dus knap lastig worden met de drie C’s aan het roer. Ik wens de nieuwe coalitie en het andere college echter heel veel succes de komende vier jaar. We gaan jullie heel kort, maar "sans rancune" volgen in onze rol als oppositiepartij.