Rutte moet kiezen of kabelen

Als de VVD een akkoord bereikt met PvdA, D66 en GroenLinks over de vorming van een PaarsPlus-kabinet is dat voor de VVD-achterban acceptabel, mits er voldoende ‘rechtse’ standpunten overeind blijven. Dat stellen voorzitters van de VVD-Kamercentrales, de regionale organisaties van de partij.

In een bijeenkomst die eigenlijk was bedoeld als regulier overleg tussen hoofdbestuur en Kamercentrales, ging het afgelopen zaterdag in Soest vooral over de formatie. Kamercentralevoorzitters, zo blijkt uit de rondgang, zijn gerustgesteld: als er te weinig van het voor gestelde VVD- beleid overblijft, zal Rutte de stekker uit PaarsPlus trekken. Sinds de verkiezingswinst van 9 juni, waarin de VVD op 31 zetels uitkwam, staat de partij er in de peilingen almaar slechter voor. Volgens opiniepeiler Maurice de Hond zou de VVD nu uitkomen op 23 zetels, terwijl de PVV met 35 zetels veruit de grootste partij zou worden. Met de Provinciale Statenverkiezingen van 2011 in het verschiet, is dat slecht nieuws voor de liberalen.

Eric Wetzels, voorzitter van de VVD-Kamercentrale in Brabant, ziet echter ‘geen enkele reden’ tot zorg. „Dit is een pavlovreactie die te voorspellen was op het moment dat de VVD ging onderhandelen over PaarsPlus.” Wetzels denkt dat een VVD-kiezer uit protest zegt dat hij op de PVV gaat stemmen als er een opiniepeiler belt. „Er is hier in Brabant niks aan het opstomen. We hebben ook geen last van een e-mailbombardement. De paar mails die we krijgen, zijn wel een signaal van een zekere onrust. Men is hier vooral boos omdat ze vinden dat er niet voldoende tegen het CDA is aangeschopt om ze te bewegen te praten over het rechtse kabinet.” Die reactie is logisch, oordeelt Wetzels: „Niemand is op voorhand heel erg blij met PaarsPlus. Maar het gaat om het resultaat. Kunnen we daar achter staan? Kunnen we dat verkopen aan de achterban?”
Bij de VVD wordt het regeerakkoord niet ter goedkeuring voorgelegd aan de leden, iets wat bij andere partijen wel gebruikelijk is. „Dat staat bij de VVD niet in de statuten”, aldus Boudewijn Revis, directeur van het partijbureau. De algemene ledenvergadering, die in het najaar wordt gehouden, kan wel een uitspraak van het congres afdwingen. „Maar dat is een hypothetisch geval.” Van de Kamercentrale Overijssel hoeft de VVD zo’n motie niet te vrezen. Secretaris Maarten van der Kramer ‘ ziet PaarsPlus wel zitten’. Hij had meer reserves over een kabinet met de PVV. „We weten dat we nooit de absolute meerderheid zullen halen. En dat de peilingen na de euforie van 9 juni een dipje vertonen, had ik ook ingecalculeerd. Maar de Provinciale Staten verkiezingen zijn nog ver weg, het tij is nog te keren. Ik heb veel ver trouwen in Uri Rosenthal, die zal de VVD- standpunten goed bewaken.” Ook voor zijn Limburgse collega Ricardo Offermanns geldt dat criterium. Hij stelt dat de Limburgse VVD-kiezers liever een coalitie over rechts hadden gezien. Volgens Offermanns is het nu ‘afwachten’. „ Kan Rutte de VVD-kiezer straks waar bieden voor zijn stem? Zo niet, dan hebben we een vet probleem. Dat is de hypotheek die wij op de onderhandelingen hebben gelegd.”

In dit blog met als titel “Overigens ben ik van mening” kan ik er natuurlijk niet omheen om ook mijn mening te geven. Ik dank Hanneke Keultjes voor bovenstaande goede analyse en het rondje langs de Kamercentrales.

Ik zie het persoonlijk niet zitten in een PaarsPlus kabinet en ben bang dat de VVD met deze partners de rit niet zal gaan uitzitten. Er zijn te veel diepgewortelde programmatische verschillen die, vroeger of later, een rol gaan spelen. Een kabinet met de PVV heeft ook niet mijn echte voorkeur, maar de verkiezingsuitslag is zodanig dat je misschien wel moet kiezen tussen drie kwaden. Een kabinet over rechts met de PVV had zeker tot de mogelijkheden behoord als Wilders zichzelf niet buitenspel had gezet. Nu schreeuwt hij over een "cordon sanitaire" en zijn verkeerde voorstelling van zaken legt hem geen windeieren, gezien de peilingen. De PVV heeft heel veel verkeerde en extreme standpunten maar je kan deze veel beter beteugelen door met hem in gesprek te gaan en afspraken met hem te maken in plaats van hem te isoleren. Deze mogelijkheid is naar mijn mening onvoldoende onderzocht maar ik denk dat dit inmiddels een gepasseerd station is. Ik vraag mij echter wel af of Wilders echt wil gaan regeren? Toch had Rutte naar mijn mening wel iets meer druk mogen uitoefenen op het CDA om ook aan de onderhandelingstafel te gaan zitten.
Er blijft dus niet veel anders over dan een centrum kabinet samen met CDA, PvdA en mogelijk D66, maar een kabinet met deze twee kemphanen is geen prettig vooruitzicht en als PaarsPlus zou mislukken weet ik niet of de PvdA dan deze optie nog voor mogelijk houdt. Ik hoop dat het CDA toch nog wil meepraten over kabinet over rechts. CDA en VVD zijn samen in staat de extreme uitwassen van de PVV aan banden te leggen en wat kun je nog meer wensen dan deze partij aan de lijn te houden en te coachen? Ik denk dat we in een regeerakkoord met deze partijen onze standpunten het beste kunnen vastleggen. Ik geef Rutte mijn vertrouwen om zo veel mogelijk van de standpunten van de VVD binnen te halen en wacht wel af met welke andere partijen dit uiteindelijk zal lukken. Maar het wordt een moeilijke bevalling maar Mark zorg wel dat het binnen negen maanden voor elkaar komt.